BEYNİN KOMUTA MERKEZİ: FRONTAL LOB

Beynin ön bölgesinde yer alan frontal lob, özellikle üst düzey bilişsel işlevler açısından kritik bir rol oynar. Planlama, problem çözme, dikkat, sosyal davranışlar ve dürtü kontrolü gibi birçok bilişsel işlev, frontal lobun sağlıklı çalışmasına bağlıdır. Çocukların, öğrenme süreçlerinde frontal lob işlev bozukluğu yaşaması, bu hayati becerilerin zayıflamasına yol açar ve bu da belirgin somut olumsuz davranışlarla kendini gösterir. Bu olumsuz davranışların neler olabileceğini inceleyelim.

Dürtü Kontrol Eksikliği ve Davranışsal Patlamalar

Frontal lobun işlev bozukluğu çocuklarda dürtü kontrolünü ciddi şekilde zayıflatabilir. Dürtü kontrolü, bir çocuğun düşünmeden önce harekete geçme isteğini engelleme yeteneğidir. Frontal lob düzgün çalışmadığında bu beceri bozulur ve çocuklar öğrenme sürecinde şu olumsuz davranışları sergileyebilir:

• Sınıf içinde izinsiz konuşma veya bağırma: Çocuklar, sınıfta öğretmen izni olmadan söz alabilir, bağırabilir ya da dikkat çekmek için uygunsuz sesler çıkarabilirler. Dürtüsel hareketler genellikle dersin akışını bozar.
• Ani tepkiler ve öfke patlamaları: Küçük hatalara aşırı tepki vermek, bir problemi çözemediğinde öfkelenmek ya da arkadaşlarına karşı ani kızgınlık göstermek gibi davranışlar gözlemlenebilir.

Planlama ve Organizasyon Zorlukları

Frontal lobun düzgün çalışmadığı durumlarda çocuklar, öğrenme sürecini yapılandırmakta ve organize etmekte zorlanırlar. Bu zorluklar, ödev yapma alışkanlıklarından akademik performanslarına kadar geniş bir yelpazede somut olumsuz davranışlara yol açabilir:

• Ödevleri zamanında yapmama veya unutma: Frontal lobun zayıf işlevi, bir işi planlamayı ve organize etmeyi zorlaştırır. Çocuklar, ödevlerini son dakikaya bırakabilir veya tamamen unutabilir. Özellikle uzun vadeli projelerde bu sorun daha belirgin hale gelir.
• Dağınık ve düzensiz çalışma alışkanlıkları: Sık sık malzemelerini kaybetmek, defterlerini düzensiz kullanmak, ders materyallerini eksik getirmek gibi somut davranışlar gözlenebilir.

Dikkat Süresinde Kısalma ve Odaklanma Zorlukları

Frontal lob, dikkat kontrolü açısından hayati bir öneme sahiptir. Bu bölgedeki işlev bozukluğu, çocuğun ders sırasında dikkatini toplamakta güçlük çekmesine neden olabilir. Bunun sonucunda ortaya çıkan somut olumsuz davranışlar şunlardır:

• Dersten sık sık kopma: Çocuk, ders sırasında öğretmen anlatırken sürekli hayallere dalabilir, etrafa bakabilir veya başka şeylerle ilgilenebilir. Bu durum, öğrenme sürecine olan katılımını ciddi anlamda azaltır.
• Başka uyaranlara aşırı duyarlılık: Frontal lob düzgün çalışmadığında, çocuklar sınıfta herhangi bir ses, hareket veya dış uyaran nedeniyle kolayca dikkatlerini kaybederler. Örneğin, bir arkadaşının kalemiyle oynaması bile çocuğun tamamen dersten kopmasına neden olabilir.

Başlangıç Zorluğu ve Görev Tamamlama Eksikliği

Frontal lob, yeni bir göreve başlama ve sürdürebilme becerisiyle ilişkilidir. Bu işlev bozulduğunda çocuklar, öğrenme süreçlerinde hem başlama hem de tamamlama aşamalarında zorlanabilir:

• Bir ödeve ya da göreve başlamakta isteksizlik: Çocuklar, öğretmenlerinin verdiği bir ödeve başlamada zorlanabilir, bu konuda sürekli erteleme eğiliminde olabilirler. Bu durum, öğrenme sürecinde ilerlemeyi yavaşlatır ve eksik işler bırakma eğilimini artırır.
• Görevleri yarım bırakma: Başladığı bir projeyi veya ödevi bitirme konusunda zorluk yaşamak da frontal lob işlev bozukluğunun bir sonucu olabilir. Çocuklar, başladıkları işi sürdüremeyebilir ve projeyi tamamlamadan bırakabilirler.

Problem Çözmede ve Mantık Yürütmede Zayıflık

Frontal lob, problem çözme ve mantıksal düşünme süreçlerinde de önemli bir rol oynar. Bu bölgedeki işlev bozukluğu, çocukların sorunları çözmede zorlanmalarına ve mantıklı kararlar alamamalarına neden olabilir. Bu da öğrenme süreçlerinde aşağıdaki somut davranışlara yol açar:

• Basit problemleri çözmede güçlük: Matematiksel veya mantıksal sorularda adım adım ilerleme gerektiren sorunları çözmekte zorlanırlar. Sorunun ilk adımını yaptıktan sonra devam edememek yaygın bir sorundur.
• Düşünmeden karar verme: Çocuklar düşünmeden ani kararlar verebilir ve bu kararlar genellikle yanlış olur. Örneğin, bir soruyu tam okumadan cevabını vermeye çalışmak bu davranışlardan biridir.

Sosyal Davranışlarda Uygunsuzluk

Frontal lob, sosyal davranışları kontrol etmede de etkilidir. Sosyal kuralları anlamak, empati kurmak ve başkalarının duygularını dikkate almak gibi beceriler frontal lobla ilişkilidir. İşlev bozukluğu bu becerileri zayıflatabilir ve şu somut olumsuz davranışlara neden olabilir:

• Arkadaşlarıyla uygunsuz şakalar yapmak veya sınırları aşmak: Çocuklar, arkadaşlarının duygusal sınırlarını anlamakta zorlanabilir ve onların rahatsız olabileceği şakalar yapabilir. Bu da sosyal ilişkilerini olumsuz etkiler.
• Arkadaşlarına karşı empati göstermekte zorlanmak: Frontal lob zayıflığı olan çocuklar, bir arkadaşlarının yardıma ihtiyacı olduğunda duyarsız kalabilirler. Bu durum, sosyal ilişkilerinde problemler yaşamalarına neden olabilir.

Sabırsızlık ve İnatçılık

Frontal lob düzgün çalışmadığında çocuklar, sabırlı olma ve bekleme becerilerinde ciddi zorluklar yaşayabilirler. Bu durum, özellikle öğrenme süreçlerinde somut olarak şu şekillerde gözlemlenir:

• Sıraya girmekte ve beklemekte zorlanma: Örneğin, bir soruya yanıt vermek için sırayı beklemek zorunda kaldıklarında sabırsızlanabilirler ve hemen cevap vermek isteyebilirler.
• İnatçılık ve esneklik eksikliği: Öğretmenlerinin verdiği yönergelerle veya dersin farklı bir yolla işlenmesiyle ilgili inatçı davranışlar sergileyebilirler. Bu esneklik eksikliği, farklı öğrenme yöntemlerine uyum sağlayamamalarına yol açar.

Merkezimizde on yılı aşkın süreyle yaptığımız çalışmalarda gördüğümüz, Frontal lob işlev bozukluğu yaşayan çocukların öğrenme süreçlerinde somut olarak gözlemlenebilen birçok olumsuz davranışlarının var olduğudur. Dürtü kontrolü, planlama, dikkat, sosyal davranışlar ve problem çözme gibi temel bilişsel becerilerde zayıflıklar, bu çocukların eğitim hayatında çeşitli güçlüklerle karşılaşmalarına neden olur. Bu davranışları erken teşhis ederek ve Frontal Lobun gelişimini destekleyecek uygun stratejiler geliştirerek, bu çocukların öğrenme sürecindeki zorluklarını hafifletmek mümkündür. Unutmamak gerekir ki sorunlar zamanla kendiliğinden düzelmez, giderek daha da kronik bir hale gelir. Bu da uzun vadede çocuklarımızın arkadaşları tarafından dışlanmasına, öğretmenleri tarafından sürekli eleştirilmesine ve bilgiyi alıp işleme süreçlerinde yaşadığı problemlerin artmasına sebep olacaktır. Bu durum yaşam kalitesini giderek düşürecek, kendini yetersiz ve başarısız hissetmesine neden olacaktır.

Yüzlerce öğrenciyle yaptığımız çalışmalar sonucunda yaptığımız gözlemler ve yaptığımız testler sonucunda elde ettiğimiz veriler bize Frontal Lobun işlevlerinde düzelmeler olduğunu ortaya koymaktadır. Yukarıda belirttiğimiz problemlerin azalması hatta tamamen ortadan kalkması sonucunda bireylerin yaşam kalitesi ve buna bağlı olarak ta hayattan aldıkları doyum ve zevk artmaktadır. Geleceğe güvenle bakmakta, kendilerinin yeterli ve başarılı olduklarını düşünmektedirler.

Ancak hala yüzlerce çocuğumuz okullarda aynı problemlere uğraşmakta, aileler ve öğretmenler bu durumun neden kaynaklandığını tam olarak idrak edememektedir. Yapılacak olan değerlendirmeler ve bu değerlendirmeler sonucunda eldi edilen veriler ışığında hazırlanarak uygulanacak olan telafi edici destekleyici beyin egzersiz programlarıyla bu problemler en aza indirilebilir ve birçok çocuğumuzda tamamen ortadan kaldırılabilir. Çocuğunuzun hayat kalitesini yükseltmek ve onu en doğru şekilde desteklemek için Merkezimiz uzmanlarından destek alabilirsiniz.